Bajkoterapia
Zajęcia prowadzi:
mgr Renata Mecner
Funkcje, cele i zadania bajkoterapii
Literatura we wspóÅ‚czesnym Å›wiecie odgrywa dużą rolÄ™. W konfrontacji z rzeczywistoÅ›ciÄ… Å›wiat książki to oaza spokoju i spotkania ze sobÄ… - bez wszechogarniajÄ…cej presji czasu. Literatura zachÄ™ca do refleksji, stanowi odskoczniÄ™ ze Å›wiata realnego do Å›wiata wymyÅ›lonego i dziÄ™ki temu pozwala zapomnieć o kÅ‚opotach i monotonii życia codziennego. Oprócz wielu zadaÅ„ , jakie speÅ‚nia literatura, np. poznawcza, psychoterapeutyczna, wychowawcza, z punktu widzenia terapii pedagogicznej można wymienić jej dwie podstawowe funkcje:
- funkcja dydaktyczna - uÅ›wiadamia czÅ‚owiekowi potrzebÄ™ zmian w jego osobowoÅ›ci oraz możliwoÅ›ci, a nawet koniecznoÅ›ci przeanalizowania wÅ‚asnych motywów postÄ™powania i zasad dotychczas rzÄ…dzÄ…cych jego życiem;
- funkcja hedonistyczna - niesie odbiorcy odprężenie i pozwala zapomnieć o cierpieniu, bólu i pewnych ograniczeÅ„.
Bajkoterapia to metoda profilaktyczna i terapeutyczna adresowana do maÅ‚ych dzieci w wieku 4 do 9 lat, której oddziaÅ‚ywanie polega na zapoznaniu dziecka ze specjalnie do tego celu uÅ‚ożonymi bajkami, zwanymi terapeutycznymi. Jednak mówiÄ…c o bajkoterapii trzeba pamiÄ™tać o tym, że nie jest ona nastawiona na leczenie, ale przede wszystkim jest formÄ… psychicznego wsparcia. W tym kontekÅ›cie bajkoterapia to metoda psychoterapeutyczna, która poprzez literaturÄ™ ma wzmocnić i wzbogacić jednostki i obniżyć nieprzyjemne napiÄ™cie emocjonalne.
Do gÅ‚ównych celów bajkoterapii należą:
- nazywanie uczuć i nadawanie im wartości;
- pokazywanie przez książkę, że inne dzieci mają podobne problemy;
- pobudzanie do dyskusji;
- rozwijanie myślenia i samoświadomości;
- pomoc w rozwiÄ…zywaniu osobistych, trudnych problemów i sytuacji;
- zachęcanie do działania.
Rodzaje bajek terapeutycznych:
- relaksacyjne;
- psychoedukacyjne;
- psychoterapeutyczne.
Bajki relaksacyjne - ich celem jest wywoÅ‚anie uspokojenia i odprężenia. FabuÅ‚a bajki zawsze dzieje siÄ™ w miejscu spokojnym i przyjaznym, które jest dobrze znane dziecku. Bohater wszystkimi swoimi zmysÅ‚ami doÅ›wiadcza miejsca, w którym przebywa, co sprawia, że również dziecko odbiera bajkÄ™ swoimi wszystkimi zmysÅ‚ami. Relaks ma za zadanie odprężyć mięśnie dziecka. Im gÅ‚Ä™bszy jest relaks, tym Å‚atwiejsze jest odprężenie, uspokojenie oraz lepsze samopoczucie. Wszystkie zmartwienia dziecka oraz lÄ™ki zostajÄ… wyciszone oraz schodzÄ… na dalszy plan. Dziecko, które posiada spokój wewnÄ™trzny, Å‚atwiej poradzi sobie z trudnoÅ›ciami jakie stawia mu życie.
Bajki psychoedukacyjne - wspierajÄ… rozwój dziecka gÅ‚ównie w aspekcie poznawczym, ich celem jest zmiana postaw i zachowaÅ„ dziecka. Może to dotyczyć sytuacji, w których chcemy nauczyć dziecko wytrwaÅ‚oÅ›ci w dziaÅ‚aniu, przekonać do sprzÄ…tania zabawek, jak i gdy chcemy by byÅ‚o ostrożne w kontaktach z obcymi. W bajkach psychoedukacyjnych kÅ‚adzie siÄ™ nacisk na strategiÄ™ skutecznego radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Ten typ bajki powinien dawać przykÅ‚ad dziaÅ‚aÅ„, wzory zachowaÅ„, dziÄ™ki którym możemy rozwiÄ…zać problem.
Bajki psychoterapeutyczne - zawierajÄ… zupeÅ‚nie inny sposób myÅ›lenia sprawiajÄ…cy, że sytuacje lÄ™kotwórcze dziecko odczuwa w zupeÅ‚nie inny, nowy sposób. ZastÄ™pczo zaspakajajÄ… potrzeby dziecka, dowartoÅ›ciowujÄ… je, dajÄ… poczucie zrozumienia poprzez akceptacjÄ™. BudujÄ… pozytywne emocje, nadziejÄ™ oraz przyjaźń, które prezentujÄ… bajkowe postacie. PrzekazujÄ… wiedzÄ™ o lÄ™kach dziecka oraz wskazujÄ… sposoby radzenia sobie z nimi. Celem nadrzÄ™dnym tych bajek jest obniżenie lÄ™ku u dziecka.
Do gÅ‚ównych zadaÅ„ bajkoterapii należy zaliczyć:
- pomoc w odnalezieniu siÄ™ w trudnej sytuacji;
- informowanie w sposób bardzo przystÄ™pny o rodzaju problemu, z którym jednostka boryka siÄ™ w danym momencie życia;
- uaktywnienie osoby poprzez zastosowanie odpowiednich technik terapeutycznych;
- stworzenie odpowiedniej atmosfery terapeutycznej;
- uzyskiwanie pozytywnego wpÅ‚ywu na stosunek jednostki do siebie i Å›rodowiska w którym żyje;
- stymulowanie pozytywnych zmian w zachowaniu i postępowaniu uczestnika terapii.
Bajkoterapia pozwala dotrzeć do mÅ‚odego, potrzebujÄ…cego pomocy czÅ‚owieka, wyzwala pozytywne emocje i uczy prawidÅ‚owych zachowaÅ„. Bajki, baÅ›nie, opowiadania sÄ… doskonaÅ‚ym antidotum na samotność dziecka i jego rodzica, pomagajÄ… odnaleźć drogÄ™ do bycia razem, która raz odnaleziona nigdy nie zostanie zapomniana lub zagubiona.
Przykłady bajek terapeutycznych:
1. "Bajki terapeutyczne" cz.1 i cz.2 M. Molickiej
2. "Emocjonalki" M. Parcheta - Kołszuk
3. "Oswajanie przez bajanie" S. Furmańska
4. "Bajki terapeutyczne... na dobry dzień i jeszcze lepsze jutro" B. Stańczuk
5. "Bajkoterapia czyli bajki pomagajki dla małych i dużych" Opracowanie zbiorcze
6. "Przygoda Fryderyki czyli bajki terapeutyczne" J. Brodowska
7. "Bajeczne mikstury czyli bajki psychoterapeutyczne, psychoedukacyjne i relaksacyjne" E.Śnieżkowska - Bielak
Bibliografia: M. Molicka "Bajkoterapia o lękach dzieci i nowej metodzie terapii"