Podstawa programowa wychowania przedszkolnego wskazuje cel wychowania przedszkolnego, zadania profilaktyczno-wychowawcze przedszkola, oddziaÅ‚u przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej i innej formie wychowania przedszkolnego, zwanych dalej „przedszkolami”, oraz efekty realizacji zadaÅ„ w postaci celów osiÄ…ganych przez dzieci na zakoÅ„czenie wychowania przedszkolnego. Celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie caÅ‚oÅ›ciowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania – uczenia siÄ™, co umożliwia dziecku odkrywanie wÅ‚asnych możliwoÅ›ci, sensu dziaÅ‚ania oraz gromadzenie doÅ›wiadczeÅ„ na drodze prowadzÄ…cej do prawdy, dobra i piÄ™kna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiÄ…ga dojrzaÅ‚ość do podjÄ™cia nauki na pierwszym etapie edukacji.
Podstawa programowa
Zadania przedszkola
- Wspieranie wielokierunkowej aktywnoÅ›ci dziecka poprzez organizacjÄ™ warunków sprzyjajÄ…cych nabywaniu doÅ›wiadczeÅ„ w fizycznym, emocjonalnym, spoÅ‚ecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju.
- Tworzenie warunków umożliwiajÄ…cych dzieciom swobodny rozwój, zabawÄ™ i odpoczynek w poczuciu bezpieczeÅ„stwa.
- Wspieranie aktywnoÅ›ci dziecka podnoszÄ…cej poziom integracji sensorycznej i umiejÄ™tnoÅ›ci korzystania z rozwijajÄ…cych siÄ™ procesów poznawczych.
- Zapewnienie prawidÅ‚owej organizacji warunków sprzyjajÄ…cych nabywaniu przez dzieci doÅ›wiadczeÅ„, które umożliwiÄ… im ciÄ…gÅ‚ość procesów adaptacji oraz pomoc dzieciom rozwijajÄ…cym siÄ™ w sposób nieharmonijny, wolniejszy lub przyspieszony.
- Wspieranie samodzielnej dzieciÄ™cej eksploracji Å›wiata, dobór treÅ›ci adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka, jego możliwoÅ›ci percepcyjnych, wyobrażeÅ„ i rozumowania, z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowaÅ„.
- Wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzeby tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie.
- Tworzenie sytuacji sprzyjajÄ…cych rozwojowi nawyków i zachowaÅ„ prowadzÄ…cych do samodzielnoÅ›ci, dbania o zdrowie, sprawność ruchowÄ… i bezpieczeÅ„stwo, w tym bezpieczeÅ„stwo w ruchu drogowym.
- Przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji, pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treści adekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci.
- Tworzenie sytuacji edukacyjnych budujących wrażliwość dziecka, w tym wrażliwość estetyczną, w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka: mowy, zachowania, ruchu, środowiska, ubioru, muzyki, tańca, śpiewu, teatru, plastyki.
- Tworzenie warunków pozwalajÄ…cych na bezpiecznÄ…, samodzielnÄ… eksploracjÄ™ otaczajÄ…cej dziecko przyrody, stymulujÄ…cych rozwój wrażliwoÅ›ci i umożliwiajÄ…cych poznanie wartoÅ›ci oraz norm odnoszÄ…cych siÄ™ do Å›rodowiska przyrodniczego, adekwatnych do etapu rozwoju dziecka.
- Tworzenie warunków umożliwiajÄ…cych bezpiecznÄ…, samodzielnÄ… eksploracjÄ™ elementów techniki w otoczeniu, konstruowania, majsterkowania, planowania i podejmowania intencjonalnego dziaÅ‚ania, prezentowania wytworów swojej pracy.
- WspóÅ‚dziaÅ‚anie z rodzicami, różnymi Å›rodowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródÅ‚o istotnych wartoÅ›ci, na rzecz tworzenia warunków umożliwiajÄ…cych rozwój tożsamoÅ›ci dziecka.
- Kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzÄ…cych do poznania przez dziecko wartoÅ›ci i norm spoÅ‚ecznych, których źródÅ‚em jest rodzina, grupa w przedszkolu, inne dorosÅ‚e osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowaÅ„ wynikajÄ…cych z wartoÅ›ci możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju.
- Systematyczne uzupeÅ‚nianie, za zgodÄ… rodziców, realizowanych treÅ›ci wychowawczych o nowe zagadnienia, wynikajÄ…ce z pojawienia siÄ™ w otoczeniu dziecka zmian i zjawisk istotnych dla jego bezpieczeÅ„stwa i harmonijnego rozwoju.
- Systematyczne wspieranie rozwoju mechanizmów uczenia siÄ™ dziecka, prowadzÄ…ce do osiÄ…gniÄ™cia przez nie poziomu umożliwiajÄ…cego podjÄ™cie nauki w szkole.
- Organizowanie zajęć – zgodnie z potrzebami – umożliwiajÄ…cych dziecku poznawanie kultury i jÄ™zyka mniejszoÅ›ci narodowej lub etnicznej lub jÄ™zyka regionalnego – kaszubskiego.
- Tworzenie sytuacji edukacyjnych sprzyjających budowaniu zainteresowania dziecka językiem obcym nowożytnym, chęci poznawania innych kultur.
Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym nie dotyczy:
- dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, jeżeli jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
- dzieci posiadajÄ…cych orzeczenie o potrzebie ksztaÅ‚cenia specjalnego wydane ze wzglÄ™du na inne niż wymienione w pkt 1 rodzaje niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oÅ›wiatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), oraz jeżeli z indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego wynika brak możliwoÅ›ci realizacji przygotowania do posÅ‚ugiwania siÄ™ jÄ™zykiem obcym nowożytnym ze wzglÄ™du na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwoÅ›ci psychofizyczne dziecka.
Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego
I. Fizyczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- zgłasza potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonuje podstawowe czynności higieniczne;
- wykonuje czynnoÅ›ci samoobsÅ‚ugowe: ubieranie siÄ™ i rozbieranie, w tym czynnoÅ›ci precyzyjne, np. zapinanie guzików, wiÄ…zanie sznurowadeÅ‚;
- spożywa posiÅ‚ki z użyciem sztućców, nakrywa do stoÅ‚u i sprzÄ…ta po posiÅ‚ku;
- komunikuje potrzebÄ™ ruchu, odpoczynku itp.;
- uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naÅ›ladowczych, z przyborami lub bez nich; wykonuje różne formy ruchu: bieżne, skoczne, z czworakowaniem, rzutne;
- inicjuje zabawy konstrukcyjne, majsterkuje, buduje, wykorzystując zabawki, materiały użytkowe, w tym materiał naturalny;
- wykonuje czynnoÅ›ci, takie jak: sprzÄ…tanie, pakowanie, trzymanie przedmiotów jednÄ… rÄ™kÄ… i oburÄ…cz, maÅ‚ych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio uksztaÅ‚towanych chwytów dÅ‚oni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreÅ›lenia i pierwszych prób pisania;
- wykonuje podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowej postawy ciała;
- wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie.
II. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem;
- szanuje emocje swoje i innych osób;
- przeżywa emocje w sposób umożliwiajÄ…cy mu adaptacjÄ™ w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosÅ‚ych;
- przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu;
- rozstaje siÄ™ z rodzicami bez lÄ™ku, ma Å›wiadomość, że rozstanie takie bywa dÅ‚uższe lub krótsze;
- rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma Å›wiadomość, że odczuwajÄ… i przeżywajÄ… je wszyscy ludzie;
- szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swoje wÅ‚asne strategie, wspierane przez osoby dorosÅ‚e lub rówieÅ›ników;
- zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji;
- wczuwa siÄ™ w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia;
- dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawia w stosunku do nich życzliwość i troskę;
- dostrzega emocjonalnÄ… wartość otoczenia przyrodniczego jako źródÅ‚a satysfakcji estetycznej.
III. Społeczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- przejawia poczucie wÅ‚asnej wartoÅ›ci jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegajÄ…c tych wartoÅ›ci, nawiÄ…zuje relacje rówieÅ›nicze;
- odczuwa i wyjaÅ›nia swojÄ… przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej, grupy chÅ‚opców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupy sportowej;
- posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem;
- używa zwrotów grzecznoÅ›ciowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagajÄ…cej przeproszenia i przyjÄ™cia konsekwencji swojego zachowania;
- ocenia swoje zachowanie w kontekÅ›cie podjÄ™tych czynnoÅ›ci i zadaÅ„ oraz przyjÄ™tych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawy w grupie, wspóÅ‚dziaÅ‚a z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczas odpoczynku;
- nazywa i rozpoznaje wartoÅ›ci zwiÄ…zane z umiejÄ™tnoÅ›ciami i zachowaniami spoÅ‚ecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosÅ‚ych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywana dzieciom i dorosÅ‚ym – obowiÄ…zkowość, przyjaźń, radość;
- respektuje prawa i obowiÄ…zki swoje oraz innych osób, zwracajÄ…c uwagÄ™ na ich indywidualne potrzeby;
- obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe;
- komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy.
IV. Poznawczy obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- wyraża swoje rozumienie Å›wiata, zjawisk i rzeczy znajdujÄ…cych siÄ™ w bliskim otoczeniu za pomocÄ… komunikatów pozawerbalnych: taÅ„ca, intencjonalnego ruchu, gestów, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych, mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw i materiaÅ‚u naturalnego;
- wyraża swoje rozumienie Å›wiata, zjawisk i rzeczy znajdujÄ…cych siÄ™ w bliskim otoczeniu za pomocÄ… jÄ™zyka mówionego, posÅ‚uguje siÄ™ jÄ™zykiem polskim w mowie zrozumiaÅ‚ej dla dzieci i osób dorosÅ‚ych, mówi pÅ‚ynnie, wyraźnie, rytmicznie, poprawnie wypowiada ciche i gÅ‚oÅ›ne dźwiÄ™ki mowy, rozróżnia gÅ‚oski na poczÄ…tku i koÅ„cu w wybranych prostych fonetycznie sÅ‚owach;
- odróżnia elementy Å›wiata fikcji od realnej rzeczywistoÅ›ci; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych;
- rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczÄ…ce treÅ›ci znajdujÄ…cych zastosowanie w codziennej aktywnoÅ›ci;
- odpowiada na pytania, opowiada o zdarzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność zdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układa historyjki obrazkowe, recytuje wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki;
- wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom, nazywa je, tworzy żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swym doświadczeniom;
- eksperymentuje rytmem, gÅ‚osem, dźwiÄ™kami i ruchem, rozwijajÄ…c swojÄ… wyobraźniÄ™ muzycznÄ…; sÅ‚ucha, odtwarza i tworzy muzykÄ™, Å›piewa piosenki, porusza siÄ™ przy muzyce i do muzyki, dostrzega zmiany charakteru muzyki, np. dynamiki, tempa i wysokoÅ›ci dźwiÄ™ku oraz wyraża jÄ… ruchem, reaguje na sygnaÅ‚y, muzykuje z użyciem instrumentów oraz innych źródeÅ‚ dźwiÄ™ku; Å›piewa piosenki z dzieciÄ™cego repertuaru oraz Å‚atwe piosenki ludowe; chÄ™tnie uczestniczy w zbiorowym muzykowaniu; wyraża emocje i zjawiska pozamuzyczne różnymi Å›rodkami aktywnoÅ›ci muzycznej; aktywnie sÅ‚ucha muzyki; wykonuje lub rozpoznaje melodie, piosenki i pieÅ›ni, np. ważne dla wszystkich dzieci w przedszkolu, np. hymn przedszkola, charakterystyczne dla uroczystoÅ›ci narodowych (hymn narodowy), potrzebne do organizacji uroczystoÅ›ci np. Dnia Babci i Dziadka, Å›wiÄ™ta przedszkolaka (piosenki okazjonalne) i inne; w skupieniu sÅ‚ucha muzyki;
- wykonuje wÅ‚asne eksperymenty graficzne farbÄ…, kredkÄ…, oÅ‚ówkiem, mazakiem itp., tworzy proste i zÅ‚ożone znaki, nadajÄ…c im znaczenie, odkrywa w nich fragmenty wybranych liter, cyfr, kreÅ›li wybrane litery i cyfry na gÅ‚adkiej kartce papieru, wyjaÅ›nia sposób powstania wykreÅ›lonych, narysowanych lub zapisanych ksztaÅ‚tów, przetwarza obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie, samodzielnie planuje ruch przed zapisaniem, np. znaku graficznego, litery i innych w przestrzeni sieci kwadratowej lub liniatury, okreÅ›la kierunki i miejsca na kartce papieru;
- czyta obrazy, wyodrębnia i nazywa ich elementy, nazywa symbole i znaki znajdujące się w otoczeniu, wyjaśnia ich znaczenie;
- wymienia nazwÄ™ swojego kraju i jego stolicy, rozpoznaje symbole narodowe (godÅ‚o, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole zwiÄ…zane z regionami Polski ukryte w podaniach, przysÅ‚owiach, legendach, bajkach, np. o smoku wawelskim, orientuje siÄ™, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej;
- wyraża ekspresjÄ™ twórczÄ… podczas czynnoÅ›ci konstrukcyjnych i zabawy, zagospodarowuje przestrzeÅ„, nadajÄ…c znaczenie umieszczonym w niej przedmiotom, okreÅ›la ich poÅ‚ożenie, liczbÄ™, ksztaÅ‚t, wielkość, ciężar, porównuje przedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybranÄ… cechÄ™;
- klasyfikuje przedmioty wedÅ‚ug: wielkoÅ›ci, ksztaÅ‚tu, koloru, przeznaczenia, ukÅ‚ada przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarza ukÅ‚ady przedmiotów i tworzy wÅ‚asne, nadajÄ…c im znaczenie, rozróżnia podstawowe figury geometryczne (koÅ‚o, kwadrat, trójkÄ…t, prostokÄ…t);
- eksperymentuje, szacuje, przewiduje, dokonuje pomiaru dÅ‚ugoÅ›ci przedmiotów, wykorzystujÄ…c np. dÅ‚oÅ„, stopÄ™, but;
- okreÅ›la kierunki i ustala poÅ‚ożenie przedmiotów w stosunku do wÅ‚asnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronÄ™ lewÄ… i prawÄ…;
- przelicza elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porzÄ…dkowych, ćwiczeÅ„ i wykonywania innych czynnoÅ›ci, posÅ‚uguje siÄ™ liczebnikami gÅ‚ównymi i porzÄ…dkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczajÄ…ce liczby od 0 do 10, eksperymentuje z tworzeniem kolejnych liczb, wykonuje dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej, liczy obiekty, odróżnia liczenie bÅ‚Ä™dne od poprawnego;
- posÅ‚uguje siÄ™ w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynnoÅ›ci pojÄ™ciami dotyczÄ…cymi nastÄ™pstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tym nazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesiÄ™cy;
- rozpoznaje modele monet i banknotów o niskich nominaÅ‚ach, porzÄ…dkuje je, rozumie, do czego sÅ‚użą pieniÄ…dze w gospodarstwie domowym;
- posÅ‚uguje siÄ™ pojÄ™ciami dotyczÄ…cymi zjawisk przyrodniczych, np. tÄ™cza, deszcz, burza, opadanie liÅ›ci z drzew, sezonowa wÄ™drówka ptaków, kwitnienie drzew, zamarzanie wody, dotyczÄ…cymi życia zwierzÄ…t, roÅ›lin, ludzi w Å›rodowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, zióÅ‚;
- podejmuje samodzielną aktywność poznawczą np. oglądanie książek, zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi, korzystanie z nowoczesnej technologii itd.;
- wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaÅ›nia, czym zajmuje siÄ™ osoba wykonujÄ…ca dany zawód;
- rozumie bardzo proste polecenia w jÄ™zyku obcym nowożytnym i reaguje na nie; uczestniczy w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych; używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie dla danej zabawy lub innych podejmowanych czynnoÅ›ci; powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki w grupie; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych, gdy sÄ… wspierane np. obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimikÄ…, gestami;
- reaguje na proste polecenie w jÄ™zyku mniejszoÅ›ci narodowej lub etnicznej, używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnoÅ›ciach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem; zna godÅ‚o (symbol) swojej wspólnoty narodowej lub etnicznej;
- reaguje na proste polecenie w jÄ™zyku regionalnym – kaszubskim, używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnoÅ›ciach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem, zna godÅ‚o (symbol) swojej wspólnoty regionalnej – kaszubskiej.
Warunki i sposób realizacji
- Zgodnie z zapisami dotyczÄ…cymi zadaÅ„ przedszkola nauczyciele organizujÄ… zajÄ™cia wspierajÄ…ce rozwój dziecka. WykorzystujÄ… do tego każdÄ… sytuacjÄ™ i moment pobytu dziecka w przedszkolu, czyli tzw. zajÄ™cia kierowane i niekierowane. Wszystkie doÅ›wiadczenia dzieci pÅ‚ynÄ…ce z organizacji pracy przedszkola sÄ… efektem realizacji programu wychowania przedszkolnego. Ważne sÄ… zatem zajÄ™cia kierowane, jak i czas spożywania posiÅ‚ków, czas przeznaczony na odpoczynek i charakter tego odpoczynku, uroczystoÅ›ci przedszkolne, wycieczki, ale i ubieranie, rozbieranie. Bardzo ważna jest samodzielna zabawa.
- Przedstawione w podstawie programowej naturalne obszary rozwoju dziecka wskazujÄ… na konieczność uszanowania typowych dla tego okresu potrzeb rozwojowych, których speÅ‚nieniem powinna stać siÄ™ dobrze zorganizowana zabawa, zarówno w budynku przedszkola, jak i na Å›wieżym powietrzu. Naturalna zabawa dziecka wiąże siÄ™ z doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęć na Å›wieżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdej grupie wiekowej.
- Nauczyciele, organizujÄ…c zajÄ™cia kierowane, biorÄ… pod uwagÄ™ możliwoÅ›ci dzieci, ich oczekiwania poznawcze i potrzeby wyrażania swoich stanów emocjonalnych, komunikacji oraz chÄ™ci zabawy. WykorzystujÄ… każdÄ… naturalnie pojawiajÄ…cÄ… siÄ™ sytuacjÄ™ edukacyjnÄ… prowadzÄ…cÄ… do osiÄ…gniÄ™cia dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej. Sytuacje edukacyjne wywoÅ‚ane np. oczekiwaniem poznania liter skutkujÄ… zabawami w ich rozpoznawaniu. Jeżeli dzieci w sposób naturalny sÄ… zainteresowane zabawami prowadzÄ…cymi do ćwiczeÅ„ czynnoÅ›ci zÅ‚ożonych, takich jak liczenie, czytanie, a nawet pisanie, nauczyciel przygotowuje dzieci do wykonywania tychże czynnoÅ›ci zgodnie z fizjologiÄ… i naturÄ… pojawiania siÄ™ tychże procesów.
- Przedszkole jest miejscem, w którym poprzez zabawÄ™ dziecko poznaje alfabet liter drukowanych. Zabawa rozwija w dziecku oczekiwania poznawcze w tym zakresie i jest najlepszym rozwiÄ…zaniem metodycznym, które sprzyja jego rozwojowi. Zabawy przygotowujÄ…ce do nauki pisania liter prowadzić powinny jedynie do optymalizacji napiÄ™cia mięśniowego, ćwiczeÅ„ planowania ruchu przy kreÅ›leniu znaków o charakterze literopodobnym, ćwiczeÅ„ czytania liniatury, wodzenia po Å›ladzie i zapisu wybranego znaku graficznego. W trakcie wychowania przedszkolnego dziecko nie uczy siÄ™ czynnoÅ›ci zÅ‚ożonych z udziaÅ‚em caÅ‚ej grupy, lecz przygotowuje siÄ™ do nauki czytania i pisania oraz uczestniczy w procesie alfabetyzacji.
- Nauczyciele diagnozujÄ…, obserwujÄ… dzieci i twórczo organizujÄ… przestrzeÅ„ ich rozwoju, wÅ‚Ä…czajÄ…c do zabaw i doÅ›wiadczeÅ„ przedszkolnych potencjaÅ‚ tkwiÄ…cy w dzieciach oraz ich zaciekawienie elementami otoczenia.
- WspóÅ‚czesny przedszkolak funkcjonuje w dynamicznym, szybko zmieniajÄ…cym siÄ™ otoczeniu, stÄ…d przedszkole powinno stać siÄ™ miejscem, w którym dziecko otrzyma pomoc w jego rozumieniu.
- Organizacja zabawy, nauki i wypoczynku w przedszkolu oparta jest na rytmie dnia, czyli powtarzajÄ…cych siÄ™ systematycznie fazach, które pozwalajÄ… dziecku na stopniowe zrozumienie pojÄ™cia czasu i organizacji oraz dajÄ… poczucie bezpieczeÅ„stwa i spokoju, zapewniajÄ…c mu zdrowy rozwój.
- Pobyt w przedszkolu jest czasem wypeÅ‚nionym zabawÄ…, która pod okiem specjalistów tworzy pole doÅ›wiadczeÅ„ rozwojowych budujÄ…cych dojrzaÅ‚ość szkolnÄ…. Nauczyciele zwracajÄ… uwagÄ™ na konieczność tworzenia stosownych nawyków ruchowych u dzieci, które bÄ™dÄ… niezbÄ™dne, aby rozpocząć naukÄ™ w szkole, a także na rolÄ™ poznawania wielozmysÅ‚owego. Szczególne znaczenie dla budowy dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej majÄ… zajÄ™cia rytmiki, które powinny być prowadzone w każdej grupie wiekowej oraz gimnastyki, ze szczególnym uwzglÄ™dnieniem ćwiczeÅ„ zapobiegajÄ…cych wadom postawy.
- Nauczyciele systematycznie informujÄ… rodziców o postÄ™pach w rozwoju ich dziecka, zachÄ™cajÄ… do wspóÅ‚pracy w realizacji programu wychowania przedszkolnego oraz opracowujÄ… diagnozÄ™ dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej dla tych dzieci, które w danym roku majÄ… rozpocząć naukÄ™ w szkole.
- Przygotowanie dzieci do posÅ‚ugiwania siÄ™ jÄ™zykiem obcym nowożytnym powinno być wÅ‚Ä…czone w różne dziaÅ‚ania realizowane w ramach programu wychowania przedszkolnego i powinno odbywać siÄ™ przede wszystkim w formie zabawy. Należy stworzyć warunki umożliwiajÄ…ce dzieciom osÅ‚uchanie siÄ™ z jÄ™zykiem obcym w różnych sytuacjach życia codziennego. Może to zostać zrealizowane m.in. poprzez kierowanie do dzieci bardzo prostych poleceÅ„ w jÄ™zyku obcym w toku różnych zajęć i zabaw, wspólnÄ… lekturÄ™ książeczek dla dzieci w jÄ™zyku obcym, wÅ‚Ä…czanie do zajęć rymowanek, prostych wierszyków, piosenek oraz materiaÅ‚ów audiowizualnych w jÄ™zyku obcym. Nauczyciel prowadzÄ…cy zajÄ™cia z dziećmi powinien wykorzystać naturalne sytuacje wynikajÄ…ce ze swobodnej zabawy dzieci, aby powtórzyć lub zastosować w dalszej zabawie poznane przez dzieci sÅ‚owa lub zwroty. DokonujÄ…c wyboru jÄ™zyka obcego nowożytnego, do posÅ‚ugiwania siÄ™ którym bÄ™dÄ… przygotowywane dzieci uczÄ™szczajÄ…ce do przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego, należy brać pod uwagÄ™, jaki jÄ™zyk obcy nowożytny jest nauczany w szkoÅ‚ach podstawowych na terenie danej gminy.
- Aranżacja przestrzeni wpÅ‚ywa na aktywność wychowanków, dlatego proponuje siÄ™ takie jej zagospodarowanie, które pozwoli dzieciom na podejmowanie różnorodnych form dziaÅ‚ania. Wskazane jest zorganizowanie staÅ‚ych i czasowych kÄ…cików zainteresowaÅ„. Jako staÅ‚e proponuje siÄ™ kÄ…ciki: czytelniczy, konstrukcyjny, artystyczny, przyrodniczy. Jako czasowe proponuje siÄ™ kÄ…ciki zwiÄ…zane z realizowanÄ… tematykÄ…, Å›wiÄ™tami okolicznoÅ›ciowymi, specyfikÄ… pracy przedszkola.
- Elementem przestrzeni sÄ… także zabawki i pomoce dydaktyczne wykorzystywane w motywowaniu dzieci do podejmowania samodzielnego dziaÅ‚ania, odkrywania zjawisk oraz zachodzÄ…cych procesów, utrwalania zdobytej wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci, inspirowania do prowadzenia wÅ‚asnych eksperymentów. Istotne jest, aby każde dziecko miaÅ‚o możliwość korzystania z nich bez nieuzasadnionych ograniczeÅ„ czasowych.
- Elementem przestrzeni w przedszkolu sÄ… odpowiednio wyposażone miejsca przeznaczone na odpoczynek dzieci (leżak, materac, mata, poduszka), jak również elementy wyposażenia odpowiednie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
- Estetyczna aranżacja wnÄ™trz umożliwia celebrowanie posiÅ‚ków (kulturalne, spokojne ich spożywanie poÅ‚Ä…czone z naukÄ… posÅ‚ugiwania siÄ™ sztućcami), a także możliwość wybierania potraw przez dzieci (walory odżywcze i zdrowotne produktów), a nawet ich komponowania.
- Aranżacja wnętrz umożliwia dzieciom podejmowanie prac porządkowych np. po i przed posiłkami, po zakończonej zabawie, przed wyjściem na spacer.
Zadania przedszkola
- Wspieranie wielokierunkowej aktywnoÅ›ci dziecka poprzez organizacjÄ™ warunków sprzyjajÄ…cych nabywaniu doÅ›wiadczeÅ„ w fizycznym, emocjonalnym, spoÅ‚ecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju.
- Tworzenie warunków umożliwiajÄ…cych dzieciom swobodny rozwój, zabawÄ™ i odpoczynek w poczuciu bezpieczeÅ„stwa.
- Wspieranie aktywnoÅ›ci dziecka podnoszÄ…cej poziom integracji sensorycznej i umiejÄ™tnoÅ›ci korzystania z rozwijajÄ…cych siÄ™ procesów poznawczych.
- Zapewnienie prawidÅ‚owej organizacji warunków sprzyjajÄ…cych nabywaniu przez dzieci doÅ›wiadczeÅ„, które umożliwiÄ… im ciÄ…gÅ‚ość procesów adaptacji oraz pomoc dzieciom rozwijajÄ…cym siÄ™ w sposób nieharmonijny, wolniejszy lub przyspieszony.
- Wspieranie samodzielnej dzieciÄ™cej eksploracji Å›wiata, dobór treÅ›ci adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka, jego możliwoÅ›ci percepcyjnych, wyobrażeÅ„ i rozumowania, z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowaÅ„.
- Wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzeby tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie.
- Tworzenie sytuacji sprzyjajÄ…cych rozwojowi nawyków i zachowaÅ„ prowadzÄ…cych do samodzielnoÅ›ci, dbania o zdrowie, sprawność ruchowÄ… i bezpieczeÅ„stwo, w tym bezpieczeÅ„stwo w ruchu drogowym.
- Przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji, pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treści adekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci.
- Tworzenie sytuacji edukacyjnych budujących wrażliwość dziecka, w tym wrażliwość estetyczną, w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka: mowy, zachowania, ruchu, środowiska, ubioru, muzyki, tańca, śpiewu, teatru, plastyki.
- Tworzenie warunków pozwalajÄ…cych na bezpiecznÄ…, samodzielnÄ… eksploracjÄ™ otaczajÄ…cej dziecko przyrody, stymulujÄ…cych rozwój wrażliwoÅ›ci i umożliwiajÄ…cych poznanie wartoÅ›ci oraz norm odnoszÄ…cych siÄ™ do Å›rodowiska przyrodniczego, adekwatnych do etapu rozwoju dziecka.
- Tworzenie warunków umożliwiajÄ…cych bezpiecznÄ…, samodzielnÄ… eksploracjÄ™ elementów techniki w otoczeniu, konstruowania, majsterkowania, planowania i podejmowania intencjonalnego dziaÅ‚ania, prezentowania wytworów swojej pracy.
- WspóÅ‚dziaÅ‚anie z rodzicami, różnymi Å›rodowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródÅ‚o istotnych wartoÅ›ci, na rzecz tworzenia warunków umożliwiajÄ…cych rozwój tożsamoÅ›ci dziecka.
- Kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzÄ…cych do poznania przez dziecko wartoÅ›ci i norm spoÅ‚ecznych, których źródÅ‚em jest rodzina, grupa w przedszkolu, inne dorosÅ‚e osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowaÅ„ wynikajÄ…cych z wartoÅ›ci możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju.
- Systematyczne uzupeÅ‚nianie, za zgodÄ… rodziców, realizowanych treÅ›ci wychowawczych o nowe zagadnienia, wynikajÄ…ce z pojawienia siÄ™ w otoczeniu dziecka zmian i zjawisk istotnych dla jego bezpieczeÅ„stwa i harmonijnego rozwoju.
- Systematyczne wspieranie rozwoju mechanizmów uczenia siÄ™ dziecka, prowadzÄ…ce do osiÄ…gniÄ™cia przez nie poziomu umożliwiajÄ…cego podjÄ™cie nauki w szkole.
- Organizowanie zajęć – zgodnie z potrzebami – umożliwiajÄ…cych dziecku poznawanie kultury i jÄ™zyka mniejszoÅ›ci narodowej lub etnicznej lub jÄ™zyka regionalnego – kaszubskiego.
- Tworzenie sytuacji edukacyjnych sprzyjających budowaniu zainteresowania dziecka językiem obcym nowożytnym, chęci poznawania innych kultur.
Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym nie dotyczy:
- dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, jeżeli jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
- dzieci posiadajÄ…cych orzeczenie o potrzebie ksztaÅ‚cenia specjalnego wydane ze wzglÄ™du na inne niż wymienione w pkt 1 rodzaje niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oÅ›wiatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), oraz jeżeli z indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego wynika brak możliwoÅ›ci realizacji przygotowania do posÅ‚ugiwania siÄ™ jÄ™zykiem obcym nowożytnym ze wzglÄ™du na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwoÅ›ci psychofizyczne dziecka.
Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego
I. Fizyczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- zgłasza potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonuje podstawowe czynności higieniczne;
- wykonuje czynnoÅ›ci samoobsÅ‚ugowe: ubieranie siÄ™ i rozbieranie, w tym czynnoÅ›ci precyzyjne, np. zapinanie guzików, wiÄ…zanie sznurowadeÅ‚;
- spożywa posiÅ‚ki z użyciem sztućców, nakrywa do stoÅ‚u i sprzÄ…ta po posiÅ‚ku;
- komunikuje potrzebÄ™ ruchu, odpoczynku itp.;
- uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naÅ›ladowczych, z przyborami lub bez nich; wykonuje różne formy ruchu: bieżne, skoczne, z czworakowaniem, rzutne;
- inicjuje zabawy konstrukcyjne, majsterkuje, buduje, wykorzystując zabawki, materiały użytkowe, w tym materiał naturalny;
- wykonuje czynnoÅ›ci, takie jak: sprzÄ…tanie, pakowanie, trzymanie przedmiotów jednÄ… rÄ™kÄ… i oburÄ…cz, maÅ‚ych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio uksztaÅ‚towanych chwytów dÅ‚oni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreÅ›lenia i pierwszych prób pisania;
- wykonuje podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowej postawy ciała;
- wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie.
II. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem;
- szanuje emocje swoje i innych osób;
- przeżywa emocje w sposób umożliwiajÄ…cy mu adaptacjÄ™ w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosÅ‚ych;
- przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu;
- rozstaje siÄ™ z rodzicami bez lÄ™ku, ma Å›wiadomość, że rozstanie takie bywa dÅ‚uższe lub krótsze;
- rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma Å›wiadomość, że odczuwajÄ… i przeżywajÄ… je wszyscy ludzie;
- szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swoje wÅ‚asne strategie, wspierane przez osoby dorosÅ‚e lub rówieÅ›ników;
- zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji;
- wczuwa siÄ™ w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia;
- dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawia w stosunku do nich życzliwość i troskę;
- dostrzega emocjonalnÄ… wartość otoczenia przyrodniczego jako źródÅ‚a satysfakcji estetycznej.
III. Społeczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- przejawia poczucie wÅ‚asnej wartoÅ›ci jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegajÄ…c tych wartoÅ›ci, nawiÄ…zuje relacje rówieÅ›nicze;
- odczuwa i wyjaÅ›nia swojÄ… przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej, grupy chÅ‚opców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupy sportowej;
- posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem;
- używa zwrotów grzecznoÅ›ciowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagajÄ…cej przeproszenia i przyjÄ™cia konsekwencji swojego zachowania;
- ocenia swoje zachowanie w kontekÅ›cie podjÄ™tych czynnoÅ›ci i zadaÅ„ oraz przyjÄ™tych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawy w grupie, wspóÅ‚dziaÅ‚a z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczas odpoczynku;
- nazywa i rozpoznaje wartoÅ›ci zwiÄ…zane z umiejÄ™tnoÅ›ciami i zachowaniami spoÅ‚ecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosÅ‚ych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywana dzieciom i dorosÅ‚ym – obowiÄ…zkowość, przyjaźń, radość;
- respektuje prawa i obowiÄ…zki swoje oraz innych osób, zwracajÄ…c uwagÄ™ na ich indywidualne potrzeby;
- obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe;
- komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy.
IV. Poznawczy obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
- wyraża swoje rozumienie Å›wiata, zjawisk i rzeczy znajdujÄ…cych siÄ™ w bliskim otoczeniu za pomocÄ… komunikatów pozawerbalnych: taÅ„ca, intencjonalnego ruchu, gestów, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych, mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw i materiaÅ‚u naturalnego;
- wyraża swoje rozumienie Å›wiata, zjawisk i rzeczy znajdujÄ…cych siÄ™ w bliskim otoczeniu za pomocÄ… jÄ™zyka mówionego, posÅ‚uguje siÄ™ jÄ™zykiem polskim w mowie zrozumiaÅ‚ej dla dzieci i osób dorosÅ‚ych, mówi pÅ‚ynnie, wyraźnie, rytmicznie, poprawnie wypowiada ciche i gÅ‚oÅ›ne dźwiÄ™ki mowy, rozróżnia gÅ‚oski na poczÄ…tku i koÅ„cu w wybranych prostych fonetycznie sÅ‚owach;
- odróżnia elementy Å›wiata fikcji od realnej rzeczywistoÅ›ci; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych;
- rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczÄ…ce treÅ›ci znajdujÄ…cych zastosowanie w codziennej aktywnoÅ›ci;
- odpowiada na pytania, opowiada o zdarzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność zdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układa historyjki obrazkowe, recytuje wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki;
- wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom, nazywa je, tworzy żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swym doświadczeniom;
- eksperymentuje rytmem, gÅ‚osem, dźwiÄ™kami i ruchem, rozwijajÄ…c swojÄ… wyobraźniÄ™ muzycznÄ…; sÅ‚ucha, odtwarza i tworzy muzykÄ™, Å›piewa piosenki, porusza siÄ™ przy muzyce i do muzyki, dostrzega zmiany charakteru muzyki, np. dynamiki, tempa i wysokoÅ›ci dźwiÄ™ku oraz wyraża jÄ… ruchem, reaguje na sygnaÅ‚y, muzykuje z użyciem instrumentów oraz innych źródeÅ‚ dźwiÄ™ku; Å›piewa piosenki z dzieciÄ™cego repertuaru oraz Å‚atwe piosenki ludowe; chÄ™tnie uczestniczy w zbiorowym muzykowaniu; wyraża emocje i zjawiska pozamuzyczne różnymi Å›rodkami aktywnoÅ›ci muzycznej; aktywnie sÅ‚ucha muzyki; wykonuje lub rozpoznaje melodie, piosenki i pieÅ›ni, np. ważne dla wszystkich dzieci w przedszkolu, np. hymn przedszkola, charakterystyczne dla uroczystoÅ›ci narodowych (hymn narodowy), potrzebne do organizacji uroczystoÅ›ci np. Dnia Babci i Dziadka, Å›wiÄ™ta przedszkolaka (piosenki okazjonalne) i inne; w skupieniu sÅ‚ucha muzyki;
- wykonuje wÅ‚asne eksperymenty graficzne farbÄ…, kredkÄ…, oÅ‚ówkiem, mazakiem itp., tworzy proste i zÅ‚ożone znaki, nadajÄ…c im znaczenie, odkrywa w nich fragmenty wybranych liter, cyfr, kreÅ›li wybrane litery i cyfry na gÅ‚adkiej kartce papieru, wyjaÅ›nia sposób powstania wykreÅ›lonych, narysowanych lub zapisanych ksztaÅ‚tów, przetwarza obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie, samodzielnie planuje ruch przed zapisaniem, np. znaku graficznego, litery i innych w przestrzeni sieci kwadratowej lub liniatury, okreÅ›la kierunki i miejsca na kartce papieru;
- czyta obrazy, wyodrębnia i nazywa ich elementy, nazywa symbole i znaki znajdujące się w otoczeniu, wyjaśnia ich znaczenie;
- wymienia nazwÄ™ swojego kraju i jego stolicy, rozpoznaje symbole narodowe (godÅ‚o, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole zwiÄ…zane z regionami Polski ukryte w podaniach, przysÅ‚owiach, legendach, bajkach, np. o smoku wawelskim, orientuje siÄ™, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej;
- wyraża ekspresjÄ™ twórczÄ… podczas czynnoÅ›ci konstrukcyjnych i zabawy, zagospodarowuje przestrzeÅ„, nadajÄ…c znaczenie umieszczonym w niej przedmiotom, okreÅ›la ich poÅ‚ożenie, liczbÄ™, ksztaÅ‚t, wielkość, ciężar, porównuje przedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybranÄ… cechÄ™;
- klasyfikuje przedmioty wedÅ‚ug: wielkoÅ›ci, ksztaÅ‚tu, koloru, przeznaczenia, ukÅ‚ada przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarza ukÅ‚ady przedmiotów i tworzy wÅ‚asne, nadajÄ…c im znaczenie, rozróżnia podstawowe figury geometryczne (koÅ‚o, kwadrat, trójkÄ…t, prostokÄ…t);
- eksperymentuje, szacuje, przewiduje, dokonuje pomiaru dÅ‚ugoÅ›ci przedmiotów, wykorzystujÄ…c np. dÅ‚oÅ„, stopÄ™, but;
- okreÅ›la kierunki i ustala poÅ‚ożenie przedmiotów w stosunku do wÅ‚asnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronÄ™ lewÄ… i prawÄ…;
- przelicza elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porzÄ…dkowych, ćwiczeÅ„ i wykonywania innych czynnoÅ›ci, posÅ‚uguje siÄ™ liczebnikami gÅ‚ównymi i porzÄ…dkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczajÄ…ce liczby od 0 do 10, eksperymentuje z tworzeniem kolejnych liczb, wykonuje dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej, liczy obiekty, odróżnia liczenie bÅ‚Ä™dne od poprawnego;
- posÅ‚uguje siÄ™ w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynnoÅ›ci pojÄ™ciami dotyczÄ…cymi nastÄ™pstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tym nazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesiÄ™cy;
- rozpoznaje modele monet i banknotów o niskich nominaÅ‚ach, porzÄ…dkuje je, rozumie, do czego sÅ‚użą pieniÄ…dze w gospodarstwie domowym;
- posÅ‚uguje siÄ™ pojÄ™ciami dotyczÄ…cymi zjawisk przyrodniczych, np. tÄ™cza, deszcz, burza, opadanie liÅ›ci z drzew, sezonowa wÄ™drówka ptaków, kwitnienie drzew, zamarzanie wody, dotyczÄ…cymi życia zwierzÄ…t, roÅ›lin, ludzi w Å›rodowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, zióÅ‚;
- podejmuje samodzielną aktywność poznawczą np. oglądanie książek, zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi, korzystanie z nowoczesnej technologii itd.;
- wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaÅ›nia, czym zajmuje siÄ™ osoba wykonujÄ…ca dany zawód;
- rozumie bardzo proste polecenia w jÄ™zyku obcym nowożytnym i reaguje na nie; uczestniczy w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych; używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie dla danej zabawy lub innych podejmowanych czynnoÅ›ci; powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki w grupie; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych, gdy sÄ… wspierane np. obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimikÄ…, gestami;
- reaguje na proste polecenie w jÄ™zyku mniejszoÅ›ci narodowej lub etnicznej, używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnoÅ›ciach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem; zna godÅ‚o (symbol) swojej wspólnoty narodowej lub etnicznej;
- reaguje na proste polecenie w jÄ™zyku regionalnym – kaszubskim, używa wyrazów i zwrotów majÄ…cych znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnoÅ›ciach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, Å›piewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem, zna godÅ‚o (symbol) swojej wspólnoty regionalnej – kaszubskiej.
Warunki i sposób realizacji
- Zgodnie z zapisami dotyczÄ…cymi zadaÅ„ przedszkola nauczyciele organizujÄ… zajÄ™cia wspierajÄ…ce rozwój dziecka. WykorzystujÄ… do tego każdÄ… sytuacjÄ™ i moment pobytu dziecka w przedszkolu, czyli tzw. zajÄ™cia kierowane i niekierowane. Wszystkie doÅ›wiadczenia dzieci pÅ‚ynÄ…ce z organizacji pracy przedszkola sÄ… efektem realizacji programu wychowania przedszkolnego. Ważne sÄ… zatem zajÄ™cia kierowane, jak i czas spożywania posiÅ‚ków, czas przeznaczony na odpoczynek i charakter tego odpoczynku, uroczystoÅ›ci przedszkolne, wycieczki, ale i ubieranie, rozbieranie. Bardzo ważna jest samodzielna zabawa.
- Przedstawione w podstawie programowej naturalne obszary rozwoju dziecka wskazujÄ… na konieczność uszanowania typowych dla tego okresu potrzeb rozwojowych, których speÅ‚nieniem powinna stać siÄ™ dobrze zorganizowana zabawa, zarówno w budynku przedszkola, jak i na Å›wieżym powietrzu. Naturalna zabawa dziecka wiąże siÄ™ z doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęć na Å›wieżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdej grupie wiekowej.
- Nauczyciele, organizujÄ…c zajÄ™cia kierowane, biorÄ… pod uwagÄ™ możliwoÅ›ci dzieci, ich oczekiwania poznawcze i potrzeby wyrażania swoich stanów emocjonalnych, komunikacji oraz chÄ™ci zabawy. WykorzystujÄ… każdÄ… naturalnie pojawiajÄ…cÄ… siÄ™ sytuacjÄ™ edukacyjnÄ… prowadzÄ…cÄ… do osiÄ…gniÄ™cia dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej. Sytuacje edukacyjne wywoÅ‚ane np. oczekiwaniem poznania liter skutkujÄ… zabawami w ich rozpoznawaniu. Jeżeli dzieci w sposób naturalny sÄ… zainteresowane zabawami prowadzÄ…cymi do ćwiczeÅ„ czynnoÅ›ci zÅ‚ożonych, takich jak liczenie, czytanie, a nawet pisanie, nauczyciel przygotowuje dzieci do wykonywania tychże czynnoÅ›ci zgodnie z fizjologiÄ… i naturÄ… pojawiania siÄ™ tychże procesów.
- Przedszkole jest miejscem, w którym poprzez zabawÄ™ dziecko poznaje alfabet liter drukowanych. Zabawa rozwija w dziecku oczekiwania poznawcze w tym zakresie i jest najlepszym rozwiÄ…zaniem metodycznym, które sprzyja jego rozwojowi. Zabawy przygotowujÄ…ce do nauki pisania liter prowadzić powinny jedynie do optymalizacji napiÄ™cia mięśniowego, ćwiczeÅ„ planowania ruchu przy kreÅ›leniu znaków o charakterze literopodobnym, ćwiczeÅ„ czytania liniatury, wodzenia po Å›ladzie i zapisu wybranego znaku graficznego. W trakcie wychowania przedszkolnego dziecko nie uczy siÄ™ czynnoÅ›ci zÅ‚ożonych z udziaÅ‚em caÅ‚ej grupy, lecz przygotowuje siÄ™ do nauki czytania i pisania oraz uczestniczy w procesie alfabetyzacji.
- Nauczyciele diagnozujÄ…, obserwujÄ… dzieci i twórczo organizujÄ… przestrzeÅ„ ich rozwoju, wÅ‚Ä…czajÄ…c do zabaw i doÅ›wiadczeÅ„ przedszkolnych potencjaÅ‚ tkwiÄ…cy w dzieciach oraz ich zaciekawienie elementami otoczenia.
- WspóÅ‚czesny przedszkolak funkcjonuje w dynamicznym, szybko zmieniajÄ…cym siÄ™ otoczeniu, stÄ…d przedszkole powinno stać siÄ™ miejscem, w którym dziecko otrzyma pomoc w jego rozumieniu.
- Organizacja zabawy, nauki i wypoczynku w przedszkolu oparta jest na rytmie dnia, czyli powtarzajÄ…cych siÄ™ systematycznie fazach, które pozwalajÄ… dziecku na stopniowe zrozumienie pojÄ™cia czasu i organizacji oraz dajÄ… poczucie bezpieczeÅ„stwa i spokoju, zapewniajÄ…c mu zdrowy rozwój.
- Pobyt w przedszkolu jest czasem wypeÅ‚nionym zabawÄ…, która pod okiem specjalistów tworzy pole doÅ›wiadczeÅ„ rozwojowych budujÄ…cych dojrzaÅ‚ość szkolnÄ…. Nauczyciele zwracajÄ… uwagÄ™ na konieczność tworzenia stosownych nawyków ruchowych u dzieci, które bÄ™dÄ… niezbÄ™dne, aby rozpocząć naukÄ™ w szkole, a także na rolÄ™ poznawania wielozmysÅ‚owego. Szczególne znaczenie dla budowy dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej majÄ… zajÄ™cia rytmiki, które powinny być prowadzone w każdej grupie wiekowej oraz gimnastyki, ze szczególnym uwzglÄ™dnieniem ćwiczeÅ„ zapobiegajÄ…cych wadom postawy.
- Nauczyciele systematycznie informujÄ… rodziców o postÄ™pach w rozwoju ich dziecka, zachÄ™cajÄ… do wspóÅ‚pracy w realizacji programu wychowania przedszkolnego oraz opracowujÄ… diagnozÄ™ dojrzaÅ‚oÅ›ci szkolnej dla tych dzieci, które w danym roku majÄ… rozpocząć naukÄ™ w szkole.
- Przygotowanie dzieci do posÅ‚ugiwania siÄ™ jÄ™zykiem obcym nowożytnym powinno być wÅ‚Ä…czone w różne dziaÅ‚ania realizowane w ramach programu wychowania przedszkolnego i powinno odbywać siÄ™ przede wszystkim w formie zabawy. Należy stworzyć warunki umożliwiajÄ…ce dzieciom osÅ‚uchanie siÄ™ z jÄ™zykiem obcym w różnych sytuacjach życia codziennego. Może to zostać zrealizowane m.in. poprzez kierowanie do dzieci bardzo prostych poleceÅ„ w jÄ™zyku obcym w toku różnych zajęć i zabaw, wspólnÄ… lekturÄ™ książeczek dla dzieci w jÄ™zyku obcym, wÅ‚Ä…czanie do zajęć rymowanek, prostych wierszyków, piosenek oraz materiaÅ‚ów audiowizualnych w jÄ™zyku obcym. Nauczyciel prowadzÄ…cy zajÄ™cia z dziećmi powinien wykorzystać naturalne sytuacje wynikajÄ…ce ze swobodnej zabawy dzieci, aby powtórzyć lub zastosować w dalszej zabawie poznane przez dzieci sÅ‚owa lub zwroty. DokonujÄ…c wyboru jÄ™zyka obcego nowożytnego, do posÅ‚ugiwania siÄ™ którym bÄ™dÄ… przygotowywane dzieci uczÄ™szczajÄ…ce do przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego, należy brać pod uwagÄ™, jaki jÄ™zyk obcy nowożytny jest nauczany w szkoÅ‚ach podstawowych na terenie danej gminy.
- Aranżacja przestrzeni wpÅ‚ywa na aktywność wychowanków, dlatego proponuje siÄ™ takie jej zagospodarowanie, które pozwoli dzieciom na podejmowanie różnorodnych form dziaÅ‚ania. Wskazane jest zorganizowanie staÅ‚ych i czasowych kÄ…cików zainteresowaÅ„. Jako staÅ‚e proponuje siÄ™ kÄ…ciki: czytelniczy, konstrukcyjny, artystyczny, przyrodniczy. Jako czasowe proponuje siÄ™ kÄ…ciki zwiÄ…zane z realizowanÄ… tematykÄ…, Å›wiÄ™tami okolicznoÅ›ciowymi, specyfikÄ… pracy przedszkola.
- Elementem przestrzeni sÄ… także zabawki i pomoce dydaktyczne wykorzystywane w motywowaniu dzieci do podejmowania samodzielnego dziaÅ‚ania, odkrywania zjawisk oraz zachodzÄ…cych procesów, utrwalania zdobytej wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci, inspirowania do prowadzenia wÅ‚asnych eksperymentów. Istotne jest, aby każde dziecko miaÅ‚o możliwość korzystania z nich bez nieuzasadnionych ograniczeÅ„ czasowych.
- Elementem przestrzeni w przedszkolu sÄ… odpowiednio wyposażone miejsca przeznaczone na odpoczynek dzieci (leżak, materac, mata, poduszka), jak również elementy wyposażenia odpowiednie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
- Estetyczna aranżacja wnÄ™trz umożliwia celebrowanie posiÅ‚ków (kulturalne, spokojne ich spożywanie poÅ‚Ä…czone z naukÄ… posÅ‚ugiwania siÄ™ sztućcami), a także możliwość wybierania potraw przez dzieci (walory odżywcze i zdrowotne produktów), a nawet ich komponowania.
- Aranżacja wnętrz umożliwia dzieciom podejmowanie prac porządkowych np. po i przed posiłkami, po zakończonej zabawie, przed wyjściem na spacer.